Pengenalan dan sejarah

Adat  resam pengebumian  Cina kaya dengan unsur-unsur tradisional, falsafah, dan pengaruh ajaran Taoisme, Konfusianisme, dan Buddhisme. Ritual ini melambangkan penghormatan kepada orang yang telah meninggal dan bertujuan untuk memastikan roh mereka aman di alam akhirat.  

Taoisme: Menekankan keseimbangan antara dunia dan  akhirat melalui ritual yang bertujuan untuk melindungi roh si mati.  Konfusianisme: Menggalakkan rasa hormat terhadap nenek moyang dan keluarga.  Buddhisme: Bertujuan untuk membebaskan jiwa orang mati daripada penderitaan dan membimbing mereka ke arah dunia yang lebih baik.  Gabungan kepercayaan ini menjadikan pengebumian sebagai bahagian penting dalam budaya Cina.

Fungsi dan Peranan

• Penghormatan kepada Si Mati: Pengebumian dilakukan dengan tertib untuk menghormati roh si mati agar mereka dapat meneruskan perjalanan dengan damai.

• Pembebasan Roh: Upacara seperti pembakaran kertas wang dilakukan untuk menyediakan keperluan si mati di alam akhirat.

• Mengelakkan Nasib Malang: Keluarga mematuhi pantang larang seperti memakai pakaian putih untuk berkabung dan meletakkan makanan di altar untuk menghormati roh.

• Menjaga Hubungan Keluarga: Melalui adat pengebumian, keluarga menunjukkan kasih sayang dan hormat kepada si mati, menjaga keharmonian keluarga.

Peranan Selepas Pengebumian:

• Upacara Peringatan: Upacara seperti Qing Ming (Perayaan Cuci Kubur) dijalankan untuk memberi penghormatan kepada roh si mati dan memastikan mereka terus diingati.

• Penghormatan kepada Leluhur: Amalan sembahyang di altar keluarga dilakukan untuk mengekalkan hubungan dengan roh leluhur, yang dipercayai menjaga kesejahteraan keluarga.

• Keselamatan Keluarga: Adat seperti upacara pada hari ke-7 selepas pengebumian diadakan untuk memastikan roh si mati tidak membawa nasib buruk kepada keluarga.

• Menjaga Keharmonian Roh: Persembahan simbolik makanan dan minuman dilakukan untuk memastikan roh berasa tenteram dan terus melindungi keturunan.

Busana/ Aksesori

Busana dan aksesori semasa dan selepas pengebumian dalam masyarakat Cina memainkan peranan penting sebagai simbol penghormatan, kesedihan, dan pantang larang.

1. Busana Semasa Pengebumian:

• Warna Putih: Melambangkan kesedihan dan kematian, dipakai oleh ahli keluarga terdekat.

• Baju Berkabung Kain Kasar: Digunakan oleh ahli keluarga sebagai simbol kedukaan.

• Topi Kain untuk Lelaki dan Kain Berkabung untuk Wanita: Lelaki memakai topi putih, wanita memakai kain panjang dan tudung sebagai tanda penghormatan.

2. Aksesori Semasa Pengebumian:

• Ikatan Kain Berkabung: Kain putih di lengan atau kepala sebagai tanda berkabung.

• Cincin dan Gelang Berkabung: Aksesori sederhana untuk simbol kesederhanaan dan penghormatan.

• Tali Kasut Putih: Melindungi keluarga daripada nasib malang.

3. Busana dan Aksesori Selepas Pengebumian:

• Pakaian Gelap: Warna gelap melambangkan berkabung berterusan.

• Penurunan Busana Berkabung: Pakaian kasar ditukar kepada yang lebih halus ketika tempoh berkabung hampir berakhir.

• Aksesori Minimal: Hanya aksesori sederhana dipakai selepas pengebumian.

4. Pantang Larang Berpakaian:

• Mengelakkan Warna Merah: Warna kegembiraan, dilarang semasa berkabung.

• Tiada Aksesori Mewah: Dilarang memakai perhiasan mewah untuk menghormati si mati.

Peralatan/ Bahan-Bahan

Dalam upacara pengebumian  Cina, pelbagai alat dan bahan digunakan untuk menghormati roh si mati dan memastikan kesejahteraan ahli keluarga. 

 1. Peralatan pengebumian: 

• Keranda: Melambangkan penghormatan, diperbuat daripada kayu dengan hiasan tertentu. Meja (Altar) sembahyang: Tempat meninggalkan makanan dan  persembahan untuk roh si mati.  Wang kertas dan barangan kertas: Bakar untuk memenuhi keperluan jiwa dunia akhirat.  Kemenyan dan lilin: Bantu jiwa dalam perjalanan ke alam akhirat. Pakaian berkabung: Ahli keluarga memakai pakaian putih atau  kasar untuk berkabung. 2. Peralatan selepas pengebumian: 

• Altar nenek moyang: Dipasang di rumah untuk mendoakan roh si mati. Tawaran makanan dan minuman: Ditawarkan pada hari-hari tertentu, seperti Festival Qingming. Kertas Kemenyan & Kemenyan: Bakar untuk memuliakan jiwa selamanya. 3. Hari 7 (Hari Kepulangan Roh): 

• Cermin & Lampu Minyak: Cermin  melindungi daripada roh jahat, lampu minyak membimbing roh si mati. Tanglung kertas: Simbol yang membimbing jiwa ke alam akhirat.  4. Peralatan ziarah jenazah: 

• Alat pembersihan: Digunakan untuk membersihkan makam si mati.  Lilin, kemenyan dan persembahan: Dibawa ke kubur sebagai tanda penghormatan kepada roh si mati.

Kaedah / Cara Penyediaan/ Cara Persembahan

Mayat diletakkan di dalam liang lahad dan liang lahad mestilah cukup besar untuk memuatkan keranda dan barang-barang lain si mati untuk menunjukkan kedudukan si mati  di dunia dan untuk diketahui  orang lain di akhirat. Pada masa kini, tabiat ini semakin berkurangan kerana banyak kes menggali  kubur dilaporkan. Hanya kertas yang dicop dengan wang digunakan untuk menghalang orang yang tidak bertanggungjawab menggali kubur. 

Bagi masyarakat Cina, tanah perkuburan  strategik memainkan peranan penting kerana ia melambangkan kebahagiaan yang akan dialami oleh seseorang apabila meninggal dunia. Tanah perkuburan itu terletak di tanah tinggi dan bukannya kawasan  rata. Kebanyakan tanah perkuburan terletak  berhampiran jalan raya. Menurut kepercayaan, kawasan sebegitu akan memudahkan roh arwah mencari jalan pulang. 

Selain itu, tanah perkuburan juga dihias cantik, sama ada dari segi ukiran, warna mahupun bentuk. Arca itu melambangkan kekayaan si mati semasa hayatnya, manakala kubur besar atau jirat dengan bentuknya yang menarik menjadi lambang kemewahan. Ini bermakna si mati berhak menikmati kemewahan selepas mati mahupun semasa hidup. Oleh itu, tidak hairanlah masyarakat Cina menyediakan jirat yang besar dan mewah untuk ahli keluarga yang meninggal dunia. 

Selepas kematian, ahli keluarga akan mengikut adat berkabung. Pakaian hitam dipakai selama beberapa hari sehingga hari perkabungan berakhir, selepas itu warna lain boleh dipakai. Namun, bagi isteri yang kematian suami atau suami yang kematian isteri, mereka terus memakai pakaian hitam  lebih lama sebagai tanda berkabung.

Sumber Rujukan

1. Bahan Bacaan: 

1. Dong Qiang (2016). Chinese Folklore Cultural Series. Funeral. Australia. Time AACP Publication. 

2. James L. Watson, ‎Evelyn S. Rawski (1988), Death Ritual in Late Imperial and Moden China. University of California Press.

3. Zuraiha Binti Mohd Zain Noraini Binti Sulaiman Siti Aishah Binti Othman. (2021). Adat Resam Masyarakat Malaysia. Politeknik Tuanku Sultanah Bahiyah. 

https://upk.ptsb.edu.my/penerbitan/Adat_Resam_Masyarakat_Malaysia.pdf

Tokoh (jika ada temu bual tokoh) - Tiada -