Pengenalan dan sejarah

Kebanyakan masyarakat Mah Meri berkahwin ketika usia muda.  Umur 18 tahun dianggap paling sesuai bagi lelaki manakala 16 tahun bagi perempuan dan hendaklah tidak melebihi usia kaum lelaki. Jodoh ditentukan oleh ibu bapa, begitu juga perkahwinan dilakukan oleh ibu bapa bermula daripada upacara merisik sehingga mereka menjadi pasangan suami isteri yang sah.  Ada juga yang telah bertunang sejak kecil lagi. Kebiasaannya kedua-dua pengantin mempunya hubungan saudara seperti sepupu atau dua pupu atau dalam suku kaum yang sama. Tetapi, tidak menjadi kesalahan sekiranya lelaki berkahwin dengan perempuan daripada suku lain. Namun, isteri perlu mengikut suami, atau dalam kata lain isteri perlu memasuki suku kaum suami.

Fungsi dan Peranan

Berikut adalah fungsi adat resam dan budaya masyarakat Mah Meri dalam upacara perkahwinan, khususnya semasa dan selepas perkahwinan:

Semasa Perkahwinan:

• Menjulang Pengantin: Menandakan penghormatan dan penerimaan pasangan pengantin oleh masyarakat.

• Pertarungan Pencak Silat: Melambangkan kekuatan dan perlindungan bagi pasangan pengantin.

• Mengelilingi Busut: Bertujuan untuk memohon perlindungan dari semangat alam agar rumah tangga diberkati.

• Mandi Bunga Gomba dan Membasuh Kaki: Upacara pembersihan untuk menghindarkan nasib buruk serta membawa kebaikan kepada perkahwinan.

• Makan Beradab: Melambangkan kesatuan dan keharmonian pasangan, di mana mereka makan secara serentak sebagai tanda keserasian.

Selepas Perkahwinan:

• Pantang Larang Keluar Rumah Selama Tiga Hari: Melindungi pasangan dari gangguan roh dan memastikan mereka selamat selepas majlis berlangsung.

• Istiadat Menghalau Hantu Syaitan: Menyediakan perlindungan tambahan bagi pasangan, dengan tujuan menjamin keberkatan dalam kehidupan berkeluarga.

• Melambung Duit: Sebagai tanda syukur dan doa agar pasangan diberi rezeki yang melimpah dan kebahagiaan.

Tempoh Batal Jika Perbelanjaan Tidak Disediakan: Jika pihak lelaki gagal menyediakan perbelanjaan dalam masa tiga bulan, perkahwinan dianggap terbatal.

Kaedah / Cara Penyediaan/ Cara Persembahan

Adat dan Upacara Perkahwinan dalam Masyarakat Mah Meri

Perkahwinan dalam masyarakat Mah Meri merupakan satu acara penting yang dipenuhi dengan adat resam serta tradisi yang diwariskan secara turun-temurun. Proses perkahwinan ini bukan sahaja melibatkan pengantin, tetapi juga keluarga serta masyarakat, di mana setiap peringkat dipenuhi dengan ritual yang melambangkan kepercayaan serta warisan budaya mereka.

• Ritual Perkahwinan

Selepas merisik, beberapa upacara penting akan dijalankan sebagai sebahagian daripada proses perkahwinan:

• Menjulang Pengantin: Pengantin akan dijulang dalam upacara simbolik yang turut disertai pertarungan pencak silat, menandakan kekuatan serta keberanian.

• Mengelilingi Busut: Pengantin akan mengelilingi busut sebagai tanda hormat kepada semangat alam yang dipercayai melindungi perkahwinan.

• Mandi Bunga dan Membasuh Kaki: Ini merupakan ritual pembersihan untuk memastikan kelancaran kehidupan rumah tangga dengan menghalau nasib buruk.

Tok dukun turut memainkan peranan penting dalam upacara ini. Pengantin lelaki dibawa mengelilingi sekumpulan gadis yang bersama pengantin perempuan yang berada di bawah kelambu, dan mereka diasapkan dengan kemenyan, melambangkan pembersihan serta perlindungan daripada gangguan roh.

• Melambung Duit dan Makan Beradab

Antara upacara lain yang penting ialah melambung duit, yang menjadi tanda kesyukuran dan doa untuk keberkatan rezeki kepada pasangan pengantin. Semasa makan beradab, seorang pemantau akan memastikan pengantin makan secara serentak, simbolik kepada kesatuan mereka dalam kehidupan perkahwinan.

• Pantang Larang Selepas Majlis Perkahwinan

Selepas perkahwinan, pengantin perlu mematuhi beberapa pantang larang seperti tidak dibenarkan keluar rumah selama tiga hari bagi memastikan keselamatan daripada gangguan roh. Jika pihak lelaki gagal menyediakan perbelanjaan untuk majlis persandingan dalam tempoh tiga bulan, perkahwinan dianggap terbatal. Selain itu, upacara menghalau hantu syaitan diadakan sebagai perlindungan tambahan.

• Pemujaan Nenek Moyang dan Penetapan Tarikh

Sebelum perkahwinan, satu upacara pemujaan dilakukan untuk memberitahu nenek moyang bahawa cucu mereka akan melangsungkan perkahwinan, kerana mereka dipercayai melindungi keluarga. Penetapan tarikh perkahwinan juga perlu dirujuk kepada tok batin, yang memainkan peranan sebagai pemimpin rohani.

• Satu lagi adat penting ialah majlis bentang kelambu, di mana kelambu untuk pasangan pengantin dipersembahkan. Tok batin akan memeriksa persediaan pengantin lelaki sebelum dibawa ke majlis. Selain itu, istiadat mengasah gigi adalah simbol pembersihan diri sebelum majlis.

• Majlis peminangan diakhiri dengan upacara makan sirih dan pinang oleh tok batin dan wakil keluarga kedua belah pihak sebagai simbolik penyatuan keluarga serta restu nenek moyang untuk perkahwinan yang bakal berlangsung.

Sumber Rujukan

1. Bahan Bacaan:

1. Azyantee Mohd Zawawi. (2013) Amalan Tabu Suku Mah Meri Tanjung Sepat, Banting Selangor. Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia. Melayu: Jurnal Antarabangsa Dunia Melayu Jilid 6 Bil. 2 2013.

2. Mohd Adzlam Mat Sidek. (2024). MAH MERI – Tradisi Memperingati Moyang Laut. Malaysian Gazette. https://malaysiagazette.com/2024/02/16/mah-meri-tradisi-memperingati-moyang-laut/

3. Siti Farah Bt Mamat, Nurul Huda Zulyadain, Fara Adiba Abdul Kadir, Nurul Atirah Omar, Sajidah Azhar (2014).Pantang Larang Masyarakat Orang Asli Mah Meri Di Kampung Buk. https://prezi.com/qa5mcnny5ykx/pantang-larang-masyarakat-orang-asli-mah-meri-di-kampung-buk/

Tokoh (jika ada temu bual tokoh) - Tiada -