Dalam persembahan Cempuling, penampilan pemuzik bukan sahaja memainkan peranan dalam memberikan identiti visual kepada kumpulan, malah mencerminkan budaya dan warisan masyarakat Jawa yang kaya dengan nilai kesopanan, keindahan, dan keserasian. Pemuzik lazimnya mengenakan pakaian tradisional dan separa formal, bergantung kepada tema persembahan, jenis majlis, serta lokasi. Antara busana dan aksesori yang sering dikenakan ialah:

Baju Melayu dan Samping

Baju Melayu lengkap dengan samping dan songkok merupakan pilihan utama, terutama dalam majlis-majlis rasmi seperti perkahwinan atau festival kebudayaan negeri. Pakaian ini menampilkan keanggunan dan kesopanan, sejajar dengan nilai budaya Melayu-Jawa. Warna pakaian biasanya diselaraskan dengan tema persembahan atau warna korporat kumpulan.

Baju Batik dan Songkok

Untuk acara santai atau persembahan tidak rasmi, pemuzik kadangkala mengenakan baju batik bercorak Jawa yang berwarna-warni, dipadankan dengan songkok hitam. Gaya ini menggambarkan sifat mesra rakyat, namun tetap mengekalkan unsur formal dan elegan dalam persembahan.

Blankong (Ikat Kepala Jawa)

Blankong, iaitu ikat kepala tradisional masyarakat Jawa, sering digunakan oleh pemuzik sebagai aksesori penting yang membezakan mereka daripada kumpulan muzik lain. Blankong bukan sahaja melambangkan identiti etnik Jawa, tetapi juga memberikan penampilan yang berseni dan bersemangat tradisional. Ia biasanya diperbuat daripada kain bercorak batik dan dililit mengikut cara ikatan tradisi tertentu.

Antara alat muzik tradisional utama yang digunakan dalam persembahan Cempuling ialah:

Gendang Sunda

Sejenis gendang yang diperbuat daripada kayu dan kulit haiwan, menghasilkan bunyi pukulan yang dalam dan berirama. Ia menjadi tunjang kepada rentak asas dalam persembahan

Gendang Agong

Gendang yang bersaiz besar dan memberi kesan bunyi yang bergema serta dramatik. Ia berperanan sebagai pemacu utama dalam bahagian klimaks sesebuah lagu atau persembahan.

Kempul

Kempul ialah sejenis gong kecil yang digantung dan dipukul menggunakan pemukul khas. Bunyi yang dihasilkan bersifat beralun dan digunakan sebagai penanda struktur muzik, contohnya dalam menandakan perubahan segmen lagu.

Enteng-Enteng atau Eteng-Eteng

Alat muzik kecil yang menghasilkan bunyi nyaring apabila diketuk, berfungsi sebagai hiasan irama dan aksen tambahan dalam susunan muzik.

Persembahan Cempuling biasanya dilakukan oleh antara enam hingga dua belas orang ahli, termasuk pemuzik dan penyanyi. Setiap persembahan dirancang dengan teliti dari segi susunan lagu, alatan muzik, penampilan busana, serta interaksi dengan khalayak agar keseluruhan pengalaman menjadi penuh makna dan menghiburkan.

Cempuling dimulakan dengan pengenalan alat muzik secara bergilir, diikuti dengan lagu-lagu pembukaan bernuansa santai atau berunsur nasihat. Lagu-lagu akan diselang-selikan dengan cerita rakyat, pantun, selingan lawak, atau nasihat kehidupan, menjadikan persembahan bersifat didaktik dan menghiburkan. Setiap lagu akan dikemudi oleh penyanyi utama, manakala pemuzik menyokong dengan alat-alat perkusi tradisional dan sesekali diselitkan dengan elemen moden seperti keyboard dan gitar elektrik bagi menambahkan kesegaran dan tarikan kontemporari.

Selain nyanyian, Cempuling turut menyertakan tarian tradisional Jawa dalam persembahan tertentu, terutama dalam acara kebudayaan, perkahwinan, berkhatan dan cukur jambul. Gerak tari yang bersahaja dan mengikut alunan muzik menghidupkan suasana sambil menyampaikan maksud lagu secara visual. Lagu-lagu yang dibawakan dalam persembahan Cempuling merangkumi pelbagai tema—daripada lagu nasihat, sindiran sosial, lagu rakyat Jawa, sehinggalah ke lagu-lagu moden yang popular. Pemilihan lagu selalunya disesuaikan dengan jenis majlis dan audiens yang hadir. Antara lagu-lagu tradisional dan kontemporari yang sering dibawakan termasuk:

Piye Kepriye – Lagu berunsur sindiran dan nasihat kehidupan tentang kemalasan dan akibatnya.

Tombo Ati (Opick) – Lagu spiritual yang mengandungi lima panduan ketenangan hati menurut ajaran Islam.

Sekonyong Koder (Didi Kempot) – Lagu yang menyampaikan cinta dengan jenaka dan gaya rakyat.

Gajah di Balik Batu (Wali Band) – Lagu moden dengan lirik bersahaja, sesuai untuk persembahan santai dan remaja.

Lemak Manis, Rebutan Aceh, Re Kabare, Yale-Yale – Lagu-lagu tradisional Jawa yang mencerminkan budaya setempat dan turut menjadi permintaan utama penonton.

Setiap lirik lag, Sama ada klasik atau moden mengandungi mesej tertentu, menjadikan Cempuling bukan sahaja sebagai persembahan hiburan, tetapi juga medium penyampaian cerita kehidupan, nilai moral, dan ekspresi budaya. Cempuling turut menitikberatkan hubungan antara persembahan dan penonton. Penyanyi sering mengajak audiens untuk menyanyi bersama atau memberi reaksi kepada cerita dan pantun yang disampaikan. Hal ini menjadikan persembahan lebih meriah, bersifat dua hala, dan lebih dekat dengan hati masyarakat.

 Muhamad Arib Bin Satro