Pengenalan dan sejarah

Sayau Belandaih adalah salah satu tarian tradisional masyarakat etnik Kadazan-Dusun daripada suku Dusun Tatana yang diamalkan di kampung Kayul, Kampung Gorowot, Kampung Menunggang dan Kampung Melampai, daerah Kuala Penyu. 

Fungsi dan Peranan

Tarian ini berakar daripada adat ritual Moginum, sebuah upacara khas yang bertujuan untuk memanggil roh nenek moyang atau ahli keluarga yang telah meninggal dunia agar hadir dalam majlis yang sedang diraikan. Terdapat dua upacara ritual Moginum yang akan melibatkan persembahan tarian ini iaitu;

1. Moginum Kaul – Diadakan sebagai memenuhi niat untuk berubat jika berlaku seseorang ahli keluarga mengalami sakit yang disebabkan keteguran roh nenek moyang atau ahli keluarga yang meninggal dunia. Keteguran roh ini dipanggil sebagai ’Simponongon’ oleh masyarakat Tatana yang bertujuan untuk memulihkan seseorang daripada musibah penyakit.

2. Moginum Loyob – Biasanya diadakan sebagai memperingati roh anggota keluarga yang telah meninggal dunia. Ia akan dijalankan dalam tempoh kira-kira dua minggu atau selepas kematian ahli keluarga.

Busana/ Aksesori

Busana yang dipakai ketika menarikan tarian ini dikenali dengan nama ‘Sira Dambia’. Ia mempunyai poket pada bahagian baju yang disisipkan dengan kemasan sapu tangan berwarna merah. Sira Dambia lazimnya akan dipadankan dengan ‘Sandai’ iaitu selendang panjang yang pasangkan secara bersilang pada bahu dan dililit pada tubuh penari. Sementara itu, busana ini juga dilengkapi dengan pemakaian ‘Sigar’ ataupun tengkolok dengan ikatan berekor pada bahagian belakangnya. Keunikan lainnya, penari akan membawa props persembahan yang terdiri daripada ‘Taming’ (perisai), loceng dan tudung periuk atau talam besi.

Peralatan/ Bahan-Bahan

Tarian ini dipersembahkan dengan iringan paluan gong berentak ‘Tungkas Kadayan’.

Kaedah / Cara Penyediaan/ Cara Persembahan

Tarian ini hanya dipersembahkan semasa upacara Moginum oleh dua orang penari lelaki. Seorang daripadanya memegang Taming (perisai) dan sebuah loceng. Penari yang seorang lagi memegang sebuah talam atau penutup periuk. Gerak tarinya adalah ke kiri dan ke kanan seakan-akan pergerakan ketam.

Tokoh dan Pencapaian

Sumber Rujukan