Pengenalan dan sejarah

Hamdolok ialah seni persembahan tradisional yang menggabungkan elemen teater, tarian, muzik, dan nyanyian, popular di Batu Pahat, Johor. Ia diasaskan sekitar tahun 1930-an oleh Pak Rahmat Wayang, yang mendapat inspirasi daripada sambutan Maulidur Rasul oleh suku Badwi di Mekah, seperti yang diceritakan oleh Haji Osman Jahit.

Fungsi dan Peranan

Pada asalnya, Hamdolok dipersembahkan sempena sambutan Maulidur Rasul pada 12 Rabiulawal. Kini, ia dipersembahkan dalam majlis keramaian dan acara kebudayaan, berfungsi sebagai medium hiburan dan pendidikan, serta mengekalkan warisan seni dan budaya Melayu Johor.

Busana/ Aksesori

Penari dan pemuzik Hamdolok mengenakan busana tradisional Melayu seperti baju kurung dan baju Melayu, lengkap dengan tanjak. Aksesori tambahan mungkin termasuk selendang dan hiasan kepala, bergantung pada watak yang dimainkan dalam persembahan.

Peralatan/ Bahan-Bahan

Persembahan Hamdolok diiringi oleh alat muzik tradisional seperti gendang, rebana, dan gong. Alat muzik ini memainkan peranan penting dalam mengiringi nyanyian qasidah dan nasyid, serta tarian zapin yang menjadi sebahagian daripada persembahan.

Kaedah / Cara Penyediaan/ Cara Persembahan

Hamdolok melibatkan gabungan nyanyian, tarian, muzik, dan lakonan. Persembahan dimulakan dengan nyanyian qasidah atau nasyid, diiringi oleh muzik gambus dan gendang. Penari kemudian mempersembahkan tarian zapin dengan gerak tari yang disesuaikan dengan jalan cerita. Watak utama dalam Hamdolok termasuk Pak Syed (lelaki Arab berumur), Tok Penghulu (watak humor), dan Siti (wanita yang dilakonkan oleh lelaki).

Tokoh dan Pencapaian

Antara tokoh yang memperjuangkan kesenian Hamdolok ialah Pak Rahmat Wayang, pengasasnya, dan Haji Osman Jahit, yang membawa inspirasi dari Mekah. Usaha mereka memastikan Hamdolok menjadi identiti kesenian di Johor. Kini, usaha melestarikan Hamdolok diteruskan oleh individu seperti Dr. Rosdeen Suboh, yang mementaskan semula Hamdolok di Panggung Eksperimen, Universiti Malaya, pada 11 Oktober 2023, dengan sokongan Kementerian Pelancongan, Kesenian dan Kebudayaan (MOTAC).

Sumber Rujukan

Bahan Bacaan

Wartawan MalaysiaGazette. (2023, 4 Oktober). Melestari seni dan estetika Hamdolok: Dari Mekah ke Batu Pahat. MalaysiaGazette. Dicapai pada 18 Disember 2024, daripada https://malaysiagazette.com/2023/10/04/melestari-seni-dan-estetika-hamdolok-dari-mekah-ke-batu-pahat/

Nadzi, N. I. I. (2023, 23 Jun). Tarian Hamdolok kian pupus. Utusan Malaysia. Dicapai pada 18 Disember 2024, daripada https://www.utusan.com.my/gaya/2023/06/tarian-hamdolok-kian-pupus/

Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara. (2005). Siri Dokumentari: Hamdolok [DVD].

Ramlan, M., & Quayum, M. A. (2010). Mapping the History of Malaysian theatre: an interview with Ghulam-Sarwar Yousof. Asiatic: IIUM Journal of English Language and Literature, 4(2), 155-168.

Nanney, N. (2012). Malaysian theatre resources. Asian Theatre Journal, 402-418.

Hilarian, L. F. (2005). The structure and development of the gambus (Malay-lutes). The Galpin Society Journal, 58, 66-216.

Tokoh: Hajah Indok Chichuk Daing Hadadek (Temubual)